Troldhaugen: het huis van Edvard Grieg

Troldhaugen is een van de meest iconische culturele bezienswaardigheden in Noorwegen. Dit charmante huis, gelegen in de buurt van Bergen, was de thuisbasis van de beroemde Noorse componist Edvard Grieg en zijn vrouw Nina Grieg. Gebouwd in 1885, diende het als hun zomerverblijf en later als permanente woning. Vandaag de dag is Troldhaugen een museum dat gewijd is aan het leven en werk van Grieg, en het trekt jaarlijks duizenden bezoekers die geïnteresseerd zijn in Noorse muziekgeschiedenis en de prachtige natuurlijke omgeving. De naam 'Troldhaugen' betekent 'trollenheuvel', een knipoog naar de mythische Noorse folklore die Grieg vaak inspireerde in zijn composities.

De geschiedenis van Troldhaugen begint in de late 19e eeuw, toen Edvard Grieg op zoek was naar een rustige plek om te componeren, weg van de drukte van de stad. Grieg, geboren in 1843 in Bergen, had al internationale faam verworven met werken als de Peer Gynt-suite, die hij schreef in opdracht van Henrik Ibsen. In 1884 kocht hij een stuk grond in de wijk Hop, ten zuiden van Bergen, met uitzicht op het Nordåsvannet-meer. Het huis werd ontworpen door architect Schak Bull, een neef van Grieg, en combineert elementen van traditionele Noorse architectuur met Victoriaanse invloeden. De bouw kostte destijds 10.000 Noorse kronen, een aanzienlijk bedrag, maar Grieg zag het als een investering in zijn creatieve leven. Hij en Nina verhuisden er in 1885, en het werd al snel een centrum voor kunstenaars en musici uit heel Europa.

Het huis zelf is een bescheiden maar elegant houten villa met twee verdiepingen. De inrichting is grotendeels bewaard gebleven zoals Grieg het kende, met meubels, persoonlijke bezittingen en muziekinstrumenten die een intiem beeld geven van zijn dagelijks leven. Een van de hoogtepunten is de Steinway-vleugelpiano uit 1892, waarop Grieg vele van zijn latere werken componeerde. De salon, met zijn warme kleuren en uitzicht op de tuin, was de plek waar Grieg gasten ontving, waaronder beroemdheden als de Deense schrijver Hans Christian Andersen en de Noorse ontdekkingsreiziger Fridtjof Nansen. Buiten het huis ligt een uitgestrekte tuin met rododendrons, appelbomen en wandelpaden die leiden naar het meer. Grieg was een fervent natuurliefhebber en vond hier inspiratie voor zijn lyrische pianostukken, die vaak de Noorse landschappen evoceren.

Een bijzonder element van Troldhaugen is de componeerhut, een klein houten huisje aan de rand van de klif, op een steenworp afstand van de villa. Grieg liet dit in 1891 bouwen als een afgelegen werkplek, waar hij ongestoord kon componeren. De hut is eenvoudig ingericht met een bureau, een sofa en een harmonium, en biedt een adembenemend uitzicht over het water. Hier schreef hij enkele van zijn bekendste werken, zoals delen van de Lyrische Stukken en de Holberg Suite. Grieg beschreef de plek eens als zijn 'koninkrijk', waar de geluiden van de wind en de golven zijn muziek beïnvloedden. Een anekdote vertelt dat hij bezoekers liet wachten als hij in de hut werkte, en dat hij een rood lint aan de deur hing als teken dat hij niet gestoord wilde worden. Deze hut symboliseert Grieg's diepe verbinding met de Noorse natuur, een thema dat centraal staat in de romantische-nationalistische beweging van die tijd.

Na de dood van Edvard Grieg in 1907 bleef Nina Grieg in Troldhaugen wonen tot haar overlijden in 1935. Ze wijdde zich aan het behoud van zijn nalatenschap en organiseerde concerten in het huis. In haar testament schonk ze de woning aan de gemeente Bergen, met de wens dat het een museum zou worden. Dit gebeurde in 1928, en sindsdien is Troldhaugen uitgegroeid tot een belangrijk cultureel centrum. Het museum herbergt niet alleen Grieg's persoonlijke archieven, manuscripten en foto's, maar ook een concertzaal genaamd Troldsalen, gebouwd in 1985. Deze moderne zaal, ontworpen door de Deense architect Niels Torp, is half ingegraven in de heuvel en biedt plaats aan 200 toeschouwers. Hier vinden regelmatig concerten plaats, met name tijdens het jaarlijkse Grieg Festival in de zomer, waar pianisten van over de hele wereld optreden.

Troldhaugen biedt bezoekers een unieke kans om in de voetsporen van Grieg te treden. Een wandeling door de tuin leidt naar het graf van Edvard en Nina, dat is uitgehouwen in de rotswand boven het meer – een dramatische en poëtische rustplaats die past bij Grieg's romantische ziel. Het museum organiseert rondleidingen in meerdere talen, inclusief Nederlands, en er zijn tentoonstellingen over Grieg's invloed op de Noorse identiteit. Interessant is hoe Grieg's muziek, geïnspireerd door volksliederen en mythen, bijdroeg aan de Noorse onafhankelijkheidsbeweging van 1905. Bezoekers kunnen ook luisteren naar opnames van zijn composities terwijl ze door het huis dwalen, wat de ervaring extra levendig maakt.

Voor wie Troldhaugen wil bezoeken, is het gemakkelijk bereikbaar vanuit Bergen. Een busrit van ongeveer 20 minuten brengt je er vanuit het centrum, of je kunt een schilderachtige boottocht over het meer maken. Het museum is het hele jaar open, met uitgebreidere openingstijden in de zomermaanden wanneer de tuinen in bloei staan. Entree kost rond de 150 Noorse kronen voor volwassenen, en er zijn kortingen voor studenten en groepen. Combineer een bezoek met een trip naar andere attracties in de regio, zoals de fjorden of het Hanseatische erfgoed van Bergen. Troldhaugen is niet alleen een eerbetoon aan een groot componist, maar ook een venster op de ziel van Noorwegen: een land waar natuur, muziek en folklore naadloos samenvloeien.